10 Ekim 2025

Çocukların Oyun Evreleri ve Konuşma Evreleri Arasındaki İlişki

Çocukların oyun ve dil gelişimi, birbirleriyle yakından ilişkili iki temel gelişim alanıdır. Oyun, çocukların bilişsel, sosyal ve dil becerilerini geliştirmede kritik bir rol oynar. Bu makalede, çocukların oyun evreleri ile konuşma evreleri arasındaki ilişkiyi, mevcut araştırma sonuçlarına dayanarak nicel verilerle inceleyeceğiz.

Oyun Evreleri

Çocukların oyun davranışları, yaşlarına ve gelişim düzeylerine göre farklılık gösterir. Mildred Parten'in 1932'de yaptığı çalışmaya göre, oyun evreleri şu şekilde sınıflandırılır:

1. Yalnız Oyun (Solitary Play): Çocuk, diğer çocukların yanında olsa bile tek başına oynar.

2. İzleyici Oyun (Onlooker Play): Çocuk, diğer çocukların oyunlarını izler ancak katılmaz.

3. Paralel Oyun (Parallel Play): Çocuklar, aynı ortamda yan yana benzer oyunlar oynar ancak birbirleriyle etkileşime girmezler.

4. Birlikte Oyun (Associative Play): Çocuklar, aynı oyunu oynar ve oyuncakları paylaşır, ancak ortak bir amaç veya hedef yoktur.

5. İşbirlikçi Oyun (Cooperative Play): Çocuklar, ortak bir amaç doğrultusunda birlikte çalışır, roller paylaşır ve oyunu birlikte organize ederler.

Bu evreler, çocukların sosyal etkileşim ve iletişim becerilerinin gelişimini yansıtır.

Konuşma Evreleri

Dil gelişimi de belirli evreler halinde ilerler:

1. Gıgıldama Dönemi (0-3 Ay): Bebekler, ağız kaslarının gelişmesiyle birlikte çeşitli sesler çıkarır.

2. Babıldama Dönemi (3-6 Ay): Bebekler, ses çıkarma becerileri üzerinde kontrol kazanmaya başlar ve farklı ses kombinasyonları üretir.

3. Tek Kelime Dönemi (12-18 Ay): Çocuklar, anlamlı ilk kelimelerini kullanmaya başlar.

4. Telgrafik Konuşma Dönemi (18-24 Ay): İki veya üç kelimelik basit cümleler kurarlar.

5. Dilbilgisel Yapılar Dönemi (24 Ay ve Üzeri): Çocuklar, daha karmaşık cümleler kurar ve dilbilgisel kuralları kullanmaya başlar.

Oyun ve Dil Gelişimi Arasındaki İlişki

Araştırmalar, oyun ve dil gelişimi arasında güçlü bir ilişki olduğunu göstermektedir. Özellikle, işbirlikçi oyun evresine geçen çocukların dil becerilerinde belirgin ilerlemeler kaydedildiği gözlemlenmiştir. Bu evrede, çocuklar ortak bir amaç doğrultusunda iletişim kurar, roller belirler ve dil aracılığıyla koordinasyon sağlar.

Örneğin, 60-72 aylık çocuklarla yapılan bir çalışmada, oyun becerileri ile sosyal yetkinlik arasında pozitif bir ilişki bulunmuştur. Aynı çalışmada, oyun becerileri ile "Kızgınlık-Saldırganlık" ve "Anksiyete-İçe Dönüklük" gibi duygusal düzenleme becerileri arasında negatif bir ilişki saptanmıştır. (Kaynak: dergipark.org.tr)

Bu bulgular, oyun sırasında edinilen sosyal ve dil becerilerinin, çocukların genel gelişimine olumlu katkı sağladığını göstermektedir.

Sonuç

Çocukların oyun ve dil gelişimi, birbirini destekleyen ve güçlendiren süreçlerdir. Oyun, çocukların dil becerilerini geliştirmeleri için doğal bir ortam sağlar. Ebeveynler ve eğitimciler, çocukların oyun ve dil gelişimini desteklemek için yaşlarına ve gelişim düzeylerine uygun oyun fırsatları sunmalıdır.