10 Ekim 2025

Otizmde İstemsiz Kaşıntıların Sebepleri

Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB), sosyal etkileşim ve iletişimde zorluklar ile tekrarlayıcı davranışlarla karakterize edilen nörogelişimsel bir durumdur. OSB'li bireylerde, istemsiz kaşıntı gibi duyusal hassasiyetler ve davranışlar sıkça gözlemlenmektedir. Bu makalede, otizmde görülen istemsiz kaşıntıların olası nedenleri, mevcut literatür ışığında incelenecektir.

1. Duyusal İşlemleme Bozuklukları

OSB'li bireylerde duyusal işlemleme farklılıkları yaygındır. Bu durum, bireylerin dokunma, ses veya ışık gibi duyusal uyaranlara karşı aşırı hassasiyet veya duyarsızlık göstermelerine neden olabilir. Deriye yönelik aşırı duyarlılık, kaşıntı hissinin artmasına ve istemsiz kaşıma davranışlarına yol açabilir. Bu konuda yapılan araştırmalar, otizmli bireylerin duyusal uyaranlara karşı farklı tepkiler verdiğini göstermektedir. (Kaynak: Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, 2016)

2. Nörotransmitter Düzensizlikleri

Otizmli bireylerde serotonin gibi nörotransmitterlerin seviyelerinde düzensizlikler olduğu bilinmektedir. Serotonin, hem merkezi sinir sistemi hem de periferik dokularda önemli işlevlere sahiptir ve ciltteki duyusal algılamada rol oynar. Serotonin seviyelerindeki anormallikler, kaşıntı hissinin artmasına neden olabilir. Bu konuda yapılan çalışmalarda, otizmli çocuklarda serotonin seviyelerinin yüksek olduğu belirlenmiştir. (Kaynak: Dr. Recep Kesli, 2024)

3. Psikojenik Faktörler

Stres ve anksiyete, kaşıntı hissini tetikleyebilen önemli faktörlerdir. OSB'li bireylerde, sosyal etkileşim zorlukları ve çevresel değişikliklere karşı hassasiyet nedeniyle stres seviyeleri yüksek olabilir. Bu durum, psikojenik kaşıntı olarak bilinen, psikolojik faktörlerin tetiklediği kaşıntı hissine yol açabilir.

4. Bağırsak Mikrobiyotası ve Cilt İlişkisi

Bağırsak mikrobiyotası ile cilt sağlığı arasında önemli bir ilişki bulunmaktadır. Otizmli bireylerde bağırsak mikrobiyotasında dengesizlikler olduğu ve bunun da ciltte kaşıntı gibi belirtilere neden olabileceği öne sürülmektedir. Bu konuda yapılan araştırmalar, bağırsak mikrobiyotasının düzenlenmesinin otizmli bireylerde görülen bazı belirtilerin hafifletilmesinde etkili olabileceğini göstermektedir. (Kaynak: Bağırsak ve Cilt İlişkisi Araştırmaları, 2024)

Sonuç

Otizm Spektrum Bozukluğu'nda görülen istemsiz kaşıntıların nedenleri, duyusal işlemleme bozuklukları, nörotransmitter düzensizlikleri, psikojenik faktörler ve bağırsak mikrobiyotası ile ilişkili olabilir. Bu alanda daha fazla araştırma yapılması, kaşıntı ve benzeri duyusal belirtilerin yönetimi için etkili stratejilerin geliştirilmesine katkı sağlayacaktır.