10 Ekim 2025

Otizmde Kanat Çırpma Hareketleri: Sebepleri, Fizyolojik Nedenleri ve Çözüm Önerileri

1. Kanat Çırpma Hareketlerinin Sebepleri

a) Duyusal Girdiye Tepki

Otizmli bireylerde duyusal işleme farklılıkları sıklıkla görülür. Kanat çırpma hareketleri, bireyin aşırı duyusal uyaranlara verdiği bir yanıt ya da duyusal düzenleme aracı olabilir.
- Örnek: Birey, aşırı gürültülü bir ortamda kaygısını azaltmak için bu hareketi yapabilir.

b) Duygusal Regülasyon

Kanat çırpma, yoğun duyguların (ör. heyecan, stres, korku) fiziksel bir yansıması olabilir.
- Örnek: Birey, heyecanlandığında ya da mutlu olduğunda bu hareketi yaparak duygusal enerjisini dışa vurabilir.

c) Tekrarlayıcı Davranışlar

Otizmde sıkça gözlemlenen tekrarlayıcı davranışlar, bireyin rahatlık bulduğu düzenli bir alışkanlık olarak görülebilir.

d) Biyolojik ve Nörolojik Faktörler

Beyindeki motor kontrol mekanizmalarının farklı çalışması, bu tür hareketlere neden olabilir.
- Basal ganglia disfonksiyonu: Motor kontrolde rol oynayan bu yapıların OSB'de farklı çalıştığına dair kanıtlar vardır (Turner ve ark., 2006).
- Serotonin ve Dopamin Seviyeleri: Beyindeki nörotransmitter dengesizlikleri de tekrarlayıcı hareketleri tetikleyebilir (Hollander ve ark., 2003).

2. Kanat Çırpma Hareketlerinin Fizyolojik Nedenleri

a) Beyin Fonksiyonlarındaki Farklılıklar

Motor hareketlerini kontrol eden beyin bölgelerinde farklılıklar tespit edilmiştir. Ayna nöron sisteminin de farklı çalıştığı gözlemlenmiştir.

b) Duyusal İşleme Sorunları

Kanat çırpma, bireyin duyusal uyaranları daha iyi düzenlemek için kullandığı bir strateji olabilir.

c) Hormonel ve Kimyasal Düzeyler

Serotonin metabolizmasındaki farklılıklar, tekrarlayıcı davranışlarla ilişkilendirilmiştir.

3. Çözüm Önerileri

a) Duyusal Entegrasyon Terapisi

Bireyin duyusal uyaranlara karşı verdiği tepkileri düzenlemek için alternatif duyusal girdiler sunulabilir. Örneğin, stres topu veya dokunsal oyuncaklar kullanılabilir.

b) Uygulamalı Davranış Analizi (ABA)

Kanat çırpma yerine bireye alternatif davranışlar öğretilebilir. Örneğin, elleri cebe koymak veya bir oyuncağa odaklanmak.

c) Duygusal Regülasyon Teknikleri

Derin nefes alma ve sakinleştirici aktiviteler gibi yöntemler öğretilebilir.

d) Fiziksel Aktivite ve Egzersizler

Yoga, denge oyunları veya ince motor becerileri geliştiren etkinlikler önerilebilir.

e) Ebeveyn ve Bakım Veren Eğitimi

Kanat çırpma hareketlerinin altında yatan nedenleri anlamak ve uygun stratejiler geliştirmek için eğitim verilebilir.

f) Çevresel Düzenlemeler

Bireyin stresli veya aşırı uyarıcı ortamlardan uzaklaştırılması sağlanabilir.

4. Sonuç ve Öneriler

Kanat çırpma hareketleri, otizmli bireylerin duygusal, duyusal ve fizyolojik ihtiyaçlarını yansıtan önemli bir davranış örüntüsüdür. Bu hareketlerin altında yatan nedenleri anlamak, bireye daha iyi destek sağlamak için kritik öneme sahiptir. Çözüm önerileri bireyin ihtiyaçlarına göre uyarlanmalı ve multidisipliner bir yaklaşım benimsenmelidir.

Kaynaklar

1. 1. Hollander, E., et al. (2003). Neurobiological correlates of repetitive behaviors in autism. *Journal of Autism and Developmental Disorders.*
2. 2. Tomchek, S. D., & Dunn, W. (2007). Sensory processing in children with and without autism. *American Journal of Occupational Therapy.*
3. 3. Turner, M. (2006). Repetitive behavior in autism: A review of psychological research. *Journal of Autism and Developmental Disorders.*